طرح های کلان و پیشران

طراحی و ساخت و بهره‌برداری از یک رصدخانه بزرگ افزون ‌بر تأثیری که بر توسعه علمی کشور و بالابردن جایگاه علمی ایران در منطقه و جهان دارد، موجب پا گرفتن و رشد برخی از صنایع و فناوری‌های پیشرفته در کشور می شود که تا پیش از آن شناختی از آن وجود نداشته ‌است. به عنوان مثال از تأثیر این طرح در انتقال دانش و دسترسی به فناوری‌هایی که تاکنون در ایران وجود نداشته، به ساخت نخستین یاتاقان‌های هیدرو استاتیک برای حرکت دقیق و نرم تلسکوپ اشاره می‌کنند. این یاتاقان‌ها به دلیل دقت زیاد و ظرفیت تحمل بار بالا می‌توانند کاربردهای زیادی در صنایع مختلف داشته باشند و ایران را از واردات چنین قطعات گران‌قیمتی بی‌نیاز کنند. سرریز فناوری به صنعت، تجربه مدیریت طرح‌های کلان و فرابخشی در کنار کسب تجربه بی‌سابقه در آزمون‌های تجهیزات اپتیکی بزرگ از جمله تبعات مثبت اجرای این طرح است. رصدخانه ملی ایران نخستین طرح کلان علمی کشور است که پژوهشگاه دانش‌های بنیادی با حمایت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری آن را اجرا کرده است. اواخر مهرماه گذشته بود که رصدخانه ملی ایران با انجام اولین نورگیری و ثبت اولین نور تلسکوپ ۳.۴ متری این رصدخانه ملی، از آخرین گام در مرحله تجمیع زیرمجموعه‌های تلسکوپ و تکمیل این طرح خبر داد. حبیب خسروشاهی مدیر رصدخانه نیز در نشستی خبری با یادآوری اینکه اولین تصاویر این تلسکوپ ملی در هفته اول مهر دریافت شده است، گفته بود: این امر بسیار نادر است که با اولین نورگیری اولین تصاویر نجومی دریافت شود و ما با اولین نورگیری، تصویری از کهکشان دوگانه آرپ ۲۸۲ را در فاصله ۳۲۰ میلیون سال نوری از زمین دریافت کردیم.